Anne (recensie)
Kun je eigenlijk een toneelstuk maken van het verhaal/gebeurtenis van Anne Frank?
Dat is een vraag waar je misschien wel geen duidelijke ja of nee op kunt beantwoorden. Is het lastig om het korte leven van Anne Frank te vertellen zonder dat je haar tekort of groter maakt?
Maar toch hebben de makers van de musical: Soldaat van Oranje het weer gedaan. Samen met de stichting van Otto Frank (de vader van Anne en als enige de oorlog overleefd), de dagboeken van Anne zijn gebruikt voor dit toneelstuk. In deze voorstelling worden de originele zinnen uitgesproken zoals ze in het dagboek staan.
Zoals de bezoekers van Soldaat van Oranje wel weten, houden de makers van deze musical en nu van ANNE van visuele ondersteuning om het verhaal te ondersteunen. ANNE wordt opgevoerd in een speciaal daarvoor gebouwde theater aan het Amsterdams IJ.
Wij zijn hier zondag 10 mei naar toe geweest, drie dagen na de landelijke première. De afgelopen dagen waren er veel discussies in de media. Over de verhaallijn, over de luxe arrangementen. Maar ook veel positieve recensies. Wij waren dus geprikkeld om deze bijzondere voorstelling te gaan zien.
Wij zaten op rij vier, in ronde zaal. Het toneel heeft geen doek maar een ronde witte muur. Het toneel draait om je heen, zo wordt het korte leven van Anne Frank vertelt. De voorstelling begint indringend: de torens van concentratiekamp Bergen-Belsen worden geprojecteerd op de witte muur, Anne praat, wij zien haar niet… Het voelt koud aan…
Anne droomt dat zij in Parijs is, op zoek naar een uitgever, dan schuift het toneel open en verschijnt er een complete Frans restaurant.
Anne komt in contact met een uitgever, die wel belangstelling heeft voor haar boek. Anne vertelt tegen deze uitgever haar verhaal: hoe zij als klein meisje in Amsterdam is komen wonen, het toneel draait rond en wij zien het huis van de familie Frank verschijnen aan het Merwedeplein.
Anne Frank viert haar 13e verjaardag, eigenlijk heeft de familie Frank nog niet zoveel last van de tweede wereldoorlog. Natuurlijk zijn ze als jood zwaar beperkt in hun sociaal leven zoals het dragen van een Jodenster, het niet meer kunnen bezoeken van vrienden of een bioscoop kunnen bezoeken. Otto Frank heeft zijn bedrijf al over gedragen aan 1 van zijn medewerkers, zodat de Duitsers hier geen aanspraak meer op kunnen maken. Maar de oorlog wordt pas echt voelbaar voor de familie als Margot, de zus van Anne Frank een oproep krijgt om te gaan werken in Duitsland.
Otto Frank besluit om dan te gaan onderduiken met zijn familie, de familie Pels gaat ook mee. Otto Frank heeft in het diepste geheim in zijn oude kantoorpand een aantal ruimtes aangepast tot woon/slaap ruimtes. De families nemen intrek in Het Achterhuis aan de Prinsengracht. Beide families proberen een normaal leven te leven. Maar dat is natuurlijk niet mogelijk, overdag mag er geen geluid worden gemaakt omdat de kantoor medewerkers dan iets zouden kunnen horen. De spanning neemt dus steeds meer toe, ook komt er later nog een persoon bij in. In totaal verblijven er acht personen in Het Achterhuis.
Nu terug naar het toneelstuk, het complete Achterhuis is te zien op het toneel, de voor en achterkant zijn te zien. Het complete Achterhuis kan draaien op het toneel.
Op de bovenstaande afdeling is Het Achterhuis als het huis met rode dakpannen te zien. Anne vertelt zelf haar verhaal, via de teksten van haar boek, de uitgever staat ook nog steeds op het toneel, ook de grote boom naast Het Achterhuis staat op het toneel.
Haar eigen geschreven zinnen worden geprojecteerd aan de zijkant van het toneel op de witte ronde muren, het maakt het toneelstuk nog meer persoonlijker. Zelfs de boom achter Het Achterhuis staat op het toneel.
Het 1e gedeelte voor de pauze is soms wat langzaam en het bevat niet altijd de emotie die je misschien verwacht. Maar aan de andere kant geeft dat misschien ook wel hoe het leven in Het Achterhuis was: langzaam, moeizaam en soms erg saai.
Na de pauze wordt het al gauw heftig qua emoties, het samenleven met acht personen in de kleine ruimtes eist zijn tol, de onderlinge ergernissen worden duidelijk zichtbaar maar ook erg voelbaar. Nu pas voel je spanningen in Het Achterhuis.
Anne wordt langzaam een jonge vrouw, dit geeft spanning om haar omgang met de zoon van de familie Pels: Peter genaamd. Jan en Miep Gies werken overdag in het kantoorpand, maar zorgen avonds dat de onderduikers eten krijgen, hun rol wordt in het toneelstuk niet erg belicht. Misschien is daar bewust voor gekozen omdat het verhaal wordt verteld volgens Anne haar dagboeken, zij kon natuurlijk nooit hebben geweten hoe de echte wereld er buiten uitzag. Het enige contact met de buitenwereld was via Radio Oranje.
Op 4 augustus 1944 komt er einde aan Het Achterhuis, want dan vallen de nazi’s Het Achterhuis in, op dat moment kon je de verslagenheid voelen. Niemand is opstandig of schreeuwt…. het is over. Iedereen wordt afgevoerd, behalve Otto Frank
Hij komt uit het Achterhuis lopen en gaat in het midden van het toneel staan, de witte muren schuiven dicht.. hij staat alleen. De muziek stopt, zijn verhaal is echt en komt keihard aan: Hij vertelt hoe zijn vrouw: Edith voor haar kinderen heeft gevochten, maar helaas overlijdt zij in Auschwitz. Margot en Anne worden in de nadagen van de oorlogen op een van de laatste transporten naar Duitsland gezet. Ze zijn dan al verzwakt, in het concentratiekamp Bergen-Belsen heerst Tyfus en helaas wordt dat Margot en Anne fataal, zijn overlijden in maart 1945. Anne wordt maar 15 jaar.
Ik krijg een brok in mijn keel, mijn ogen worden vochtig, ik denk weer terug aan ons bezoek in Auschwitz. Natuurlijk kan ik niet voelen hoe het moet zijn geweest, maar de machteloosheid die Otto Frank liet zien was duidelijk genoeg.
Het toneelstuk sluit af met dezelfde beginscène, waarbij Anne in haar dromen praat tegen Margot…
Samengevat: wil je het complete verhaal zien en ervaren van Anne Frank, dan zou ik zeggen: koop een kaartje. Het is een lange zit van ruim drie uur inclusief maar het verhaal wordt goed neergezet en verdiend ook de tijd. Het verhaal wordt voldoende ondersteund met technische “snufjes” maar zijn niet storend, zorgen voor een realistisch beeld. De acteurs zijn goed, vooral de rol van OttoFrank is sterk en overtuigend. Anne Frank wordt ook neergezet maar mist soms een bepaalde emotie die verhaal extra kracht bij zet.
Related Posts